Informacje ogólne

Drawa, jedna z rzek Pojezierza Pomorskiego, jest najważniejszym po Gwdzie dopływem Noteci. 

Jej dorzecze obejmuje około 3300 km2 (prawie 20% całej zlewni Noteci) i zostało ono ukształtowane przed tysiącami lat przez lądolód skandynawski. Dzięki niemu właśnie zawdzięcza swoje malownicze morenowe wzgórza sięgające 219 m n. p. m.. 

Swój początek Drawa bierze w rynnowej Dolinie Pięciu Jezior na południe od Połczyna Zdroju, na wysokości ok.150 m n.p.m. Uchodzi do Noteci poniżej Krzyża, na wysokości 28 m n.p.m. Długość rzeki wynosi 186 km, a średni spadek - 0,6%o.

Szlak Drawy wiedzie przez dwie różne krainy geograficzne: Pojezierze Drawskie i Równinę Drawską. 

Pierwsza z nich reprezentuje typowy dla pojezierzy charakter krajobrazu - bardzo liczne jeziora, morenowe polodowcowe wzgórza o znacznych nieraz różnicach wzniesień. Przeważają jeziora rynnowe, moreny czołowej - wąskie, długie, położone w głębokich dolinach. Występują także jeziora moreny dennej - płytkie i o znacznej powierzchni. Uzupełnieniem są małe jeziora wytopiskowe tzw. oczka.

Druga kraina reprezentuje odmienny typ krajobrazu. Znacznie mniej tutaj wzgórz i jezior. Niemal płaski w porównaniu do pojezierza krajobraz to równina sandrowa usypana przed tysiącami lat przez wody spływające z topniejącego lądolodu. W niektórych miejscach występują tylko wąskie i głębokie rynny wypełnione zabagnieniami, jeziorami i ciekami wodnymi. Mimo pozornej monotonii występują tu znaczne różnice poziomów sięgające 30 m. Napotkać też można pojedyncze wyniosłe wzgórza - tzw. kemy.

Równinę Drawską porasta zwarty kompleks leśny. Lasy te, o powierzchni ok.1000 km2, nazywane od rzeki Puszczą Drawską albo Puszczą nad Drawą, są elementem pasa puszczy zachodniej Polski, najsilniej zalesionego regionu kraju.

Równina Drawska, to olbrzymi stożek sandrowy, usypany z piasków przez wody wypływające z topniejącego lodowca podczas ostatniego stadium zlodowacenia bałtyckiego (około 15 tysięcy lat temu). 

Ubogie gleby, jakie rozwinęły się na sandrowych piaskach, nie sprzyjały rolniczemu wykorzystaniu terenu, co umożliwiło zachowanie się lasu. Taką historię mają zresztą wszystkie puszcze południowego skłonu Pojezierza Pomorskiego - od Barlineckiej, przez Drawską, kompleks lasów nad Gwdą, aż po Bory Tucholskie: na sandrach pozostał las otoczony przez tereny rolnicze powstałe na morenowych glinach.

Nawet wyspy glin morenowych, tkwiące w sandrze, zostały szybko zagospodarowane rolniczo i stanowią dziś polany osadnicze wewnątrz Puszczy. Sam kompleks leśny przetrwał natomiast w mało zmienionych granicach, a gospodarka związana z lasem (hutnictwo szkła, wyrób potażu, wypał węgla drzewnego, pozyskiwanie drewna), mimo zmieniania się z upływem czasu form eksploatacji, wyciskała na nim i po dziś dzień wyciska swoiste piętno.

Rzeka ma bardzo zróżnicowany charakter. 

W górnym biegu, na Pojezierzu Drawskim to niewielki wolno płynący ciek łączący liczne przepływowe jeziora (Górne, Krąg, Długie, Głębokie, Małe, Prosino, Żerdno, Drawsko - drugie co do głębokości jezioro w Polsce : 83 m, Rzepowskie, Krosino i Lubie), o zarośniętych trzciną brzegach. . Znaczna część tego fragmentu jej zlewni objęta jest ochroną w Drawskim Parku Krajobrazowym.

Dolny i środkowy bieg Drawy prowadzi przez zaczynającą się poniżej jeziora Lubie Równinę Drawska .

Rzeka od tego momentu wiedzie przez teren dużego poligonu wojskowego - ważne dla kajakarzy. Krótki (1,5 km) odcinek poniżej jez. Lubie ma charakter przełomu, w którym spadek rzeki sięga 2,67%o. 

Dalej rzeka staje się spokojniejsza, nabiera okazałej szerokości i głębokości, przepływa przez jeziora: Wielkie Dębno, Małe Dębno, Wiry i Zły Łęg. Poniżej niego bieg Drawy sztucznie skrócono, odcinając zastawką dawne koryto, tzw. Starą Drawę i przerzucając wody do dawnego dopływu - Prostyni. 

Zbudowana w 1916 r. zapora wodna elektrowni wodnej Borowo spiętrza je w jezioro Borowskie. Krótki, uregulowany odcinek doprowadza do połączenia z pierwotnym korytem rzeki koło miejscowości Prostynia.

Na odcinku Prostynia - Rościn rzeka płynie w szerokiej dolinie, przez podmokłe, zarośnięte trzciną łąki.

Odcinek od Prostyni do Drawna jest fragmentem rzeki o najmniejszym spadku, w granicach 0,15-0,25%o. Rzeka przyjmuje z lewej duży dopływ - Drawicę i kilka mniejszych. Jeziora Grażyna i Dubie koło Drawna są ostatnimi jeziorami, przez które rzeka przepływa. 

Poniżej jez. Dubie spadek Drawy znów rośnie, przekraczając miejscami 1%o. Przełomowy odcinek rzeki ma tym razem kilkanaście kilometrów długości. Spadek zmniejsza się tylko w obrębie wpływów zbiornika elektrowni wodnej w Kamiennej.

Koryto rzeki głęboko rzeźbi płaskowyż sandrowej Równiny Drawskiej. Strome, momentami niemal pionowe zbocza pełne są powalonych, ogromnych nieraz drzew podmywanych przez wartki nurt. Mnóstwo tu bystrzy i głazów zalegających koryto. Poniżej Starego Osieczna rzeka wpływa znów w szeroką dolinę, która wiedzie aż do ujścia nieopodal Krzyża.

          Dolina rzeki objęta jest ochroną w Drawieńskim Parku Narodowym. Rzeka przyjmuje z lewej dwa największe dopływy - najpierw Korytnicę, a później Płociczną. Poniżej ujścia Płocicznej spławna i szeroka rzeka o stosunkowo niewielkim spadku płynie jeszcze ponad 20 km przez Puszczę Drawską, przyjmując z prawej strony Mierzęcką Strugę, do ujścia do Noteci koło Krzyża.